Stadion kwestie van politieke wil, geld genoeg
Nieuw stadion in Leeuwarden: net iets meer dan twintig miljoen euro aan bouwkosten.
Begin volgend jaar buigt de politiek zich over de huisvesting van MVV. Gaan we goed geld naar kwaad geld gooien door de huidige Geusselt – een ware gribus – op te knappen? Of gaan we doorpakken en een nieuw stadion neerzetten? De recent aangekondigde investeringen van de stad laten zien dat geld geen probleem is.
Maurice Ubags,10 oktober 2024
Analyse
Een nieuw stadion voor MVV? Dat is toch veel te duur? Dat gaat om tientallen miljoenen euro’s, dat kunnen we als stad toch niet betalen? We hebben niet eens twee ton per jaar om de mantelzorgers gratis te laten parkeren?
Middenzaal
Eerst het perspectief dat de stad geen geld heeft. Dat is erg relatief. Een kleine opsomming. Verbouwing Mecc: dat was de hoofdprijs van 50 miljoen euro. Recent werd bekend dat het nieuwe kindcentrum De Loper in Scharn 15,5 miljoen euro gaat kosten. Daarvoor wordt de voormalige Theresiaschool gerenoveerd en uitgebreid. De nieuwe Middenzaal in het Theater aan het Vrijthof levert een factuur op van 15,2 miljoen euro. Daarvoor krijgen we een extra zaal met 350 stoelen.
Binnensport
In 2023 werd besloten tot de nieuwbouw van vier binnensportaccommodaties (Belfort, De Groene Loper, De Heeg en Scharn): samen 16 miljoen euro. Deze week werd aangekondigd dat het Natuurhistorisch Museum, de publiekslieveling onder de musea, opgeknapt wordt voor dik 7 miljoen euro.
Geusseltbad
Iets verder terug in de tijd. Een nieuw Geusseltbad. De aanvankelijk kosten van 21 miljoen euro liepen uiteindelijk door tot circa 26 miljoen euro. Dat was het gevolg van nieuwe wensen om van het nieuwe zwembad het meest duurzame van Europa te maken, met onder meer bamboe-kozijnen en warmte-terugwinnende muren. Van latere datum – 2019 – is de Muziekgieterij. Een mooi complex voor 10 miljoen euro.
TregaZinkwit
Ook andere transacties belopen vaak tientallen miljoen euro’s. De raad stemde eerder dit jaar in met de aankoop van het TregaZinkwit-terrein voor 27,5 miljoen euro. Wetende dat nog eens circa 25 miljoen extra nodig is om het terrein bouwrijp te maken.
Rondeel
Bijna klaar is het herstel van de vestingmuur en het Rondeel de Vief Köp. Toen het Rondeel uitbuikte en later deels instortte, had niemand het idee dat we eind dit jaar 10 miljoen euro naar de aannemer zouden hebben overgemaakt. Natuurlijk: we hebben de gelegenheid aangegrepen om er een fantastisch project van te maken.
Spoorlijn
Dan de laatste. de goederenspoorlijn over de Maas richting Lanaken. Geopend in 2011. Daar reed welgeteld negen keer een trein over. Kosten van de lijn dik dertig miljoen euro, waarvan het rijk 5,6 miljoen betaalde.
Afweging
Natuurlijk: sommige van die uitgaven (huisvesting onderwijs) betreffen wettelijke verplichtingen van de gemeente. Geen keus. Het Mecc is een zakelijke beslissing: investeren om bij de tijd te blijven, om het verdienvermogen te vergroten. Iets meer luxe lijkt het bouwen van een middenzaal. Maar ook daar was behoefte aan. Het kopen van TregaZinkwit-terrein? Een investering die zichzelf weer terug gaat verdienen. Elke uitgave heeft daarmee zijn eigen afweging en motivering.
Businesscase
Maar de les is wel: geld is eigenlijk nooit een probleem. Waar het om gaat is of er een goede motivering is om tientallen miljoenen euro’s te investeren. En zo bekeken gaat het er niet om of een nieuw stadion voor MVV bijvoorbeeld 25 miljoen euro kost. In Leeuwarden werd recent een mooi stadion opgeleverd voor net iets meer dan 20 miljoen euro. Waar het om gaat is of de businesscase voor een nieuw stadion klopt?
Jaarlasten
En dan kun je kijken hoe je de investering financiert en welk tempo van aflossing je daarbij wil aanhouden. Dertig jaar, veertig jaar? Dat maakt voor de jaarlijkse financiële lasten veel verschil. En die businesscase, daar wordt nu ongetwijfeld aan gerekend. Een nieuw stadion kun je zo inrichten dat je maximaal commerciële ruimtes kunt verhuren in de plint, onder de tribunes. Dat moet samen met de huurinkomsten die MVV gaat betalen de jaarlasten kunnen dragen. Als die rekensom zich rond laat rekenen, dan beter nog een paart jaartjes volhouden totdat de nieuwe voetbaltempel is gerealiseerd. De lange rente is al weer een beetje aan het zakken!
Ontwikkelgebied
Wat natuurlijk ook fijn is: als je de huidige Geusselt kunt slopen, krijg je daar weer een ontwikkelgebied met grote potentie voor terug. Mooi aan de kop van de Groene Loper, dicht bij de autosnelweg. Het beschikbaar komen van dat gebied kan de gemeente weer vele miljoenen euro’s opleveren.
Begroting
Voor MVV betekent een nieuw stadion een nieuwe toekomst. Nieuw elan. Nieuwe dynamiek. Nieuwe business-ruimten. Nieuwe sponsoren. Aan die kant meer geld. Aan de andere kant minder uitgaven voor beveiliging, voor verlichting, voor energie, voor personeel, voor lapwerk. En mits het stadion slim wordt ingericht: veel meer potentie om met het stadion zelf ook nog opbrengsten te genereren. Dat betekent onder de streep een hogere begroting, beter en aantrekkelijker voetbal.
Het belang daarvan is het beste omschreven door filosoof Govert Derix.
Van onschatbare waarde
Dat sport verbroedert is een waarheid van alle tijden. Het maakt sportplekken tot plaatsen van verbroedering. Op geen enkele plek is de ziel van de gemeenschap en de zogenaamde genius loci (de ‘geest van de plek’) zo sterk als in het voetbalstadion. Oud en jong, arm en rijk, sjeng en yup, Angel-side en business-lounge hebben bij het zingen van het volkslied het zelfde kippenvel. Dat overstijgt alle verschillen en is in een samenleving die in het dagelijks leven nogal gesegrereerd en gepolariseerd is van onschatbare waarde. Ga daar behoedzaam mee om.
Religie
Een goede sfeer in het stadion bewijst dat verbinding en een gevoel van één-zijn geen illusie zijn, maar echt. Maar het verklaart ook waarom het, áls het mis gaat in een stadion, het meteen ook héél mis kan gaan. Zoals in het echte leven zijn liefde en haat vaak keerzijden van elkaar. Vergelijk het met de arena in het oude Rome. Ook dat was een thermometer van wat er leefde. Het stadion als spiegel van de samenleving op z’n mooist en op z’n lelijkst. Het verklaart ook alle emoties rondom de club, het gebouw, het bestuur en de politiek. En het zou je tot de stelling kunnen verleiden dat een stad zonder eigen voetbalclub en stadion geen echte stad is. Alle mogelijke emoties en commoties geconcentreerd in een bal, de eigen club, het eigen stadion. Het lijkt bijna religie. Volgens mij geloven veel Maastrichtenaren daarom, net als in Brazilië, dat God rond is.”
Polarisatie
En dat belang mag wat kosten, als het goed is. Net zoals cultuur de stad serieus geld mag kosten. Want ook het belang van cultuur is niet te onderschatten, zeker niet in tijden van polarisatie. Sport en cultuur: ze staan niet tegenover elkaar. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Verbindende factoren in onze samenleving, waarvoor de politiek zich hard moet durven maken. Zoals gezegd. Geld speelt geen rol.
